Glossary term: वर्णपट
Description: जांभळा, निळा, हिरवा ते पिवळा, नारिंगी आणि लाल अशा प्राथमिक रंगांमध्ये जेव्हा पाण्याचे थेंब प्रकाशाचे विभाजन करतात तेव्हा इंद्रधनुष्य तयार होतो. प्रत्येक रंग तरंगलांबीच्या श्रेणीशी संबंधित असतो आणि इंद्रधनुष्याचे रंग जांभळ्यापासून लाल रंगापर्यंत तरंगलांबीच्या चढत्या क्रमाने लावले जातात. या प्रकारचा तरंगलांबीद्वारे विघटित प्रकाश किंवा अधिक सामान्यतः विद्युत चुंबकीय विकिरण, यालच स्पेक्ट्रम किंवा वर्णपट असे म्हणतात.
विद्युत चुंबकीय विकिरण हे "फोटॉन" नावाच्या प्रकाश कणांचे मिश्रण आहे. स्पेक्ट्रम तयार करणे म्हणजे ऊर्जेनुसार फोटॉनचे वर्गीकरण करणे आणि दिलेल्या ऊर्जा श्रेणीमध्ये किती फोटॉन आहेत याचे दस्तऐवजीकरण करणे. पुंज यामिकीच्या मूलभूत नियमानुसार, हे वारंवारतेनुसार प्रकाशाचे वर्गीकरण करण्यासारखे आहे - स्पेक्ट्रमचे दस्तऐवजीकरण करण्याचा आणखी एक मार्ग.
तरंगलांबी (किंवा फोटॉन ऊर्जा, किंवा वारंवारता) सह उर्जेचे प्रमाण सहजतेने बदलत असल्यास, स्पेक्ट्रमला सतत स्पेक्ट्रम असे म्हणतात. तर विशिष्ट तरंगलांबीच्या स्पेक्ट्रममध्ये तीक्ष्ण घट किंवा शिखरांना अनुक्रमे शोषण आणि उत्सर्जन रेषा म्हणतात.
अशा रेषा अणू किंवा रेणू (किंवा अगदी अणु केंद्रके) मधील विविध ऊर्जा स्तरांमधील संक्रमणामुळे उद्भवतात, एकतर विशिष्ट तरंगलांबींवर किरणोत्सर्ग शोषून घेतात किंवा उत्सर्जित करतात. उदाहरणार्थ, दृश्यमान प्रकाशात, तारे शोषण रेषांसह सतत स्पेक्ट्रा दाखवतात. या रेषा तार्याच्या रासायनिक रचनेबद्दल माहिती देतात. वर्णपटाचे विश्लेषण हे स्पेक्ट्रोस्कोपी म्हणून ओळखले जाते; वर्णपटाचे दस्तऐवजीकरण करण्यासाठी वापरली
जाणारी उपकारणे म्हणजे स्पेक्ट्रोस्कोप, स्पेक्ट्रोमीटर किंवा स्पेक्ट्रोग्राफ.
Related Terms:
See this term in other languages
Term and definition status: The original definition of this term in English have been approved by a research astronomer and a teacher The translation of this term and its definition is still awaiting approval
The OAE Multilingual Glossary is a project of the IAU Office of Astronomy for Education (OAE) in collaboration with the IAU Office of Astronomy Outreach (OAO). The terms and definitions were chosen, written and reviewed by a collective effort from the OAE, the OAE Centers and Nodes, the OAE National Astronomy Education Coordinators (NAECs) and other volunteers. You can find a full list of credits here. All glossary terms and their definitions are released under a Creative Commons CC BY-4.0 license and should be credited to "IAU OAE".
Related Media
24 Hours of Rainbow
Credit: Fabrizio Guasconi/IAU OAE (CC BY 4.0)
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Related Diagrams
Spectrum of an O-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Spectrum of a B-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Spectrum of an A-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Spectrum of an F-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Spectrum of a G-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Spectrum of a K-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Spectrum of an M-type star
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Stellar spectral types
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Stellar spectral types - bands
Credit: IAU OAE/SDSS/Niall Deacon
License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Related Activities
Hunting for spectra
astroEDU educational activity (links to astroEDU website) Description: Learn about light and spectra building a spectroscope with a CD!License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Tags: Hands-on , Experiment , prism Age Ranges: 8-10 , 10-12 , 12-14 , 14-16 , 16-19 Education Level: Informal , Middle School , Primary , Secondary Areas of Learning: Guided-discovery learning Costs: Low Cost Duration: 1 hour Group Size: Individual Skills: Asking questions , Constructing explanations , Planning and carrying out investigationsReading the Rainbow
astroEDU educational activity (links to astroEDU website) Description: By understanding how rainbows work, you can discover about light and its properties, learning about stars, nebulae, galaxies, and our Universe.License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Age Ranges: 14-16 , 16-19 , 19+ Education Level: Informal , Middle School , Secondary , University Areas of Learning: Interactive Lecture , Observation based , Social Research Costs: Low Cost Duration: 1 hour 30 mins Group Size: Group Skills: Analysing and interpreting data , Asking questions , Engaging in argument from evidenceFind the hidden rainbows
astroEDU educational activity (links to astroEDU website) Description: Let’s reveal hidden rainbows around us and the physical processes that make them!License: CC-BY-4.0 Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) icons
Age Ranges: 10-12 , 12-14 , 14-16 Education Level: Middle School , Secondary Areas of Learning: Interactive Lecture , Observation based , Social Research Costs: Medium Cost Duration: 1 hour